مقایسه‌ی TFP و DBT: کدام درمان برای اختلال شخصیت مرزی مؤثرتر است؟
مقدمه
اختلال شخصیت مرزی (BPD) از جمله پیچیده‌ترین اختلالات روانی است که با نوسانات شدید هیجانی، روابط ناپایدار و ترس از رهاشدگی شناخته می‌شود. دو درمان اصلی که بر اساس پژوهش‌های علمی در درمان BPD مؤثر شناخته شده‌اند، TFP (روان‌درمانی متمرکز بر انتقال) و DBT (رفتاردرمانی دیالکتیکی) هستند. در این مقاله، به مقایسه دقیق این دو رویکرد می‌پردازیم تا مخاطبان، درمانگران و مراجعان انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشند.
خلاصه‌ای از دو رویکرد
| ویژگی | TFP | DBT |
|---|---|---|
| نوع درمان | روان‌تحلیل‌گرانه | شناختی–رفتاری |
| هدف اصلی | یکپارچه‌سازی ساختار شخصیت | آموزش مهارت‌های تنظیم هیجانی |
| تعداد جلسات | معمولاً ۲ بار در هفته | ۱ بار درمان فردی + ۱ گروه مهارت |
| تمرکز اصلی | تحلیل رابطه با درمانگر (انتقال) | کاهش رفتارهای آسیب‌زا |
| مدت درمان | بلندمدت | میان‌مدت تا بلندمدت |
| ساختار جلسات | آزاد ولی هدایت‌شده | بسیار ساختارمند |
رویکرد TFP چگونه عمل می‌کند؟
- تمرکز بر الگوهای درونی رابطه‌ای بیمار و تجلی آن‌ها در رابطه با درمانگر
- بررسی مکانیسم‌های دفاعی مانند تقسیم (splitting)
- کمک به یکپارچه‌سازی تصویرهای متضاد از خود و دیگران
- مناسب برای افرادی با اختلالات شخصیت پیچیده و دچار ناپایداری هویتی
رویکرد DBT چگونه عمل می‌کند؟
- آموزش مهارت‌هایی مثل تنظیم هیجان، تحمل آشفتگی، ذهن‌آگاهی، و مهارت بین‌فردی
- ساختارمند و مرحله‌بندی‌شده
- مناسب برای افرادی با رفتارهای پرخطر، خودآسیب‌زن، یا اقدام به خودکشی
- با تأکید بر تعادل بین پذیرش و تغییر
شباهت‌ها
- هر دو برای اختلال BPD طراحی شده‌اند
- مبتنی بر شواهد و مورد حمایت پژوهش‌های بالینی هستند
- نیازمند آموزش تخصصی درمانگر
- بر رابطه درمانی به‌عنوان بستر تغییر تأکید دارند
تفاوت‌ها در عمل بالینی
| عامل | TFP | DBT |
|---|---|---|
| نقش درمانگر | فعال، تحلیلی، تفسیرگر | راهنما، آموزش‌دهنده مهارت |
| سبک رابطه‌درمانی | تحلیلی و تمرکز بر انتقال | حمایتی، همکاری‌محور |
| مناسب برای | ناپایداری شدید هویت، پیچیدگی شخصیت | رفتارهای شدیداً تکانشی |
کدام درمان بهتر است؟
انتخاب بین TFP و DBT به عوامل زیر بستگی دارد:
- ویژگی‌های شخصیت مراجع
- اهداف درمانی فرد
- وجود یا عدم وجود رفتارهای پرخطر
- ترجیح مراجع برای درمان تحلیلی یا ساختارمند
- تخصص درمانگر موجود
نتیجه‌گیری
TFP و DBT هر دو درمان‌های مؤثری برای اختلال شخصیت مرزی هستند، اما رویکرد، اهداف و شیوه‌های آن‌ها تفاوت زیادی دارد. درمانگران حرفه‌ای می‌توانند با توجه به وضعیت روانی مراجع و ظرفیت درمانی‌اش، بهترین گزینه را انتخاب کنند. کلینیک دکتر ماندانا شعبان با تسلط بر هر دو رویکرد، آماده ارائه درمان‌های تخصصی مبتنی بر نیاز هر مراجع است.
ایران: ۰۲۱۴۴۰۵۶۳۳۸
افق سلامت: ۰۳۷۰۴۲۹۴۷۸
