نقش شرم در درمانگر و تأثیر آن بر فرایند روان‌درمانی
مقدمه
شرم، یکی از هیجانات پیچیده و کمتر شناخته‌شده در فضای درمان روانشناختی است. گرچه این احساس بیشتر در مراجعان دیده می‌شود، اما واقعیت این است که درمانگران نیز ممکن است در فرایند درمان دچار شرم شوند. کتاب Shame in the Therapy Hour به‌طور تخصصی به بررسی ابعاد مختلف شرم در اتاق درمان می‌پردازد و فصلی از آن به «شرم درمانگر» اختصاص دارد که در این مقاله به آن می‌پردازیم.
شرم درمانگر چیست؟
شرم درمانگر زمانی اتفاق می‌افتد که او احساس می‌کند نتوانسته به مراجع کمک کند، یا وقتی که واکنش‌های هیجانی مراجع را به خود نسبت می‌دهد.
برای مثال، اگر مراجع در جلسه‌ای ناراحت یا عصبانی شود، درمانگر ممکن است به‌جای درک علت، خود را مقصر بداند و دچار احساس بی‌کفایتی شود.
نشانه‌های شرم در درمانگر
بر اساس محتوای کتاب، برخی از نشانه‌های رایج شرم در درمانگران عبارت‌اند از:
- تلاش بیش‌ازحد برای نجات مراجع به‌جای همراهی واقعی
- پرهیز از موضوعات حساس یا عمیق در جلسه
- فاصله‌گیری هیجانی از مراجع
- خشم پنهان یا سرزنش ناآگاهانه مراجع
این واکنش‌ها معمولاً ناخودآگاه هستند و اگر به‌درستی شناسایی نشوند، می‌توانند فرایند درمان را مختل کنند.
چرا آگاهی از شرم درمانگر اهمیت دارد؟
درمانگری که بتواند شرم خود را بشناسد و درباره آن تأمل کند، قادر است فضای امن‌تر و اصیل‌تری برای مراجع فراهم کند.
یکی از جملات کلیدی کتاب چنین است:
درمانگری که با شرم خود آشنا نیست، نمی‌تواند فضای امنی برای شرم مراجع بسازد.
این جمله نشان می‌دهد که رابطه درمانی نه‌تنها بر دانش و مهارت، بلکه بر خودآگاهی هیجانی درمانگر نیز استوار است.
نقش سوپرویژن در مدیریت شرم درمانگر
یکی از راه‌های مؤثر برای شناخت و پردازش شرم، شرکت در جلسات سوپرویژن حرفه‌ای است. در این فضا، درمانگر می‌تواند احساسات خود را بدون قضاوت بررسی کرده و از حمایت و بینش همکاران بهره‌مند شود.
جمع‌بندی
شرم، بخشی طبیعی و انسانی از تجربه درمانگر است. آگاهی از آن نه‌تنها نشانه ضعف نیست، بلکه نشانه‌ی تعهد به رشد شخصی و حرفه‌ای است. اگر به‌عنوان درمانگر بتوانیم با شرم خود روبه‌رو شویم، خواهیم توانست مراجعان را در مواجهه با شرم‌شان بهتر همراهی کنیم.
کلمات کلیدی مقاله:
شرم درمانگر، روان‌درمانی، کتاب Shame in the Therapy Hour، رابطه درمانی، هیجانات درمانگر، خودآگاهی در روانشناسی، سوپرویژن روانشناسی، احساس بی‌کفایتی درمانگر، مهارت‌های درمانگر، رابطه مراجع و درمانگر
