کاهش استرس با ذهن آگاهی – قسمت ۲
ادامه مقاله ذهن آگاهی چیست؟
گرچه ذهنآگاهی از تعلیمات قدیمی شرقی نشات گرفته است ولی امروزه در غرب جایگاه ویژهای دارد و توسط اساتیدی همچون ژوزف گلد اشتاین، جک کورن فیلد و شارون سالزبرگ تدریس میشود.
ذهنآگاهی توسط بسیاری از روانشناسان بالینی در غرب به عنوان یک ابزار غیردارویی برای کاهش استرس و اضطراب مورد استفاده قرار میگیرد.
همچنین تحقیقات اخیر نشاندهنده نقش درمانی ذهنآگاهی است که بر بسیاری از مشکلات جسمی و روانی، دردهای مزمن و استرس اثر مثبت و مفید دارد.
دکتر جان کابات زین برنامه کاهش استرس بر مبنای ذهن آگاهی Mindfulness Based Stress Reduction را در غرب رواج داده است.
MBSR یکی از شیوههای پزشکی مکمل است که در بیش از ۲۲۲ بیمارستان آمریکایی ارائه شده است و موضوع برخی مطالعات تحقیقی در مرکز ملی طب مکمل و جایگزین میباشد. این تکنیک همچنین در برخی روشهای رواندرمانی جدید از جمله شناخت درمانی بر مبنای ذهنآگاهی Mindfulness Based Cognitive Therapy استفاده می شود. مهمترین ویژگی ذهنآگاهی بودن در لحظه حال است که تحقق کامل آن نیاز به تمرین و تکرار بسیاری دارد.
ذهنآگاهی کیفیتی از بیداری است که در آن ما از آگاهبودن خود آگاه میشویم. یعنی میفهمیم که داریم میفهمیم. یعنی وقتی داریم فکر میکنیم متوجه میشویم که در حال فکر کردن هستیم. به زبان ساده هم موضوعی را که راجع به آن فکر میکنیم، میبینیم، هم متوجه پدیده تفکر هستیم و هم متوجه فکر کننده هستیم.
این کیفیت بیداری شاید برای آدمهای معمولی به راحتی قابل درک نباشد اما وقتی آن را بیشتر توضیح دهیم همه متوجه خواهیم شد که مفهومی بسیار ساده و قابل فهم است. اما وقتی پای عمل به میان میآید خواهیم دید که
رسیدن به حالت ذهنآگاهی پیچیدهترین مساله ساده عالم است.
قبل از اینکه ذهنآگاهی اتفاق بیفتد بیداری و هوشیاری ما دستکاری شده و نیمه خواب است. واکنشهای ما از قبل شرطی و برنامهریزی شده است و ما به قول اینترنتیها به جای این که آن لاین و شاهد برنامههای زنده تلویزیون زندگی باشیم، آفلاین هستیم و برنامههای آرشیوی و قدیمی مربوط به گذشته را نظاره میکنیم.
در کشور ما تحقیقات دانشگاهی زیادی در خصوص تاثیر غیر قابل انکار ذهنآگاهی در بهبود و پیشگیری از اختلالات ذهنی، وسواس و افسردگی و ترک اعتیاد صورت گرفته است. در مجموع میتوان گفت هر چه انسان بیدارتر و هوشیارتر باشد و حواسش نسبت به اتفاقات جاری و اکنون زندگیاش جمعتر باشد ذهن آگاهتر است و پاسخهایش به تحریکات زندگی خردمندانهتر و مؤثرتر و آرامش و اطمینان قلبی او بیشتر است.