دکتر ماندانا شعبان

آسیب شناسی فوبی ها - قسمت دوم

ادامه مقاله از آسیب شناسی فوبی ها - قسمت اول

فوبی ها 

آسیب شناسی روانی فوبی را نوعی اجتناب ناراحت کننده و ناشی از ترس می دانند که تناسبی با میزان خطر موجود در یک شی یا یک موقعیت خاص ندارد و بیمار آن را بی پایه می داند. در صورتی که ترس افراطی از بلندی ،فضا های بسته، مار، عنکبوت،( البته در صورتی که هیچ خطر واقعی در کار نباشد) به قدری ناراحت کننده باشد که منجر به آشفتگی در زندگی شخص شود میتوان تشخیص فوبی را داد

فوبیهای خاص

فوبیهای خاص ترسهای ناموجهی هستند که در اثر حضور یا پیش بینی یک موضوع یا موقعیت خاص به وجود می آیند. DSM-IV-TR این گونه فوبیها را بر اساس منبع به چند نوع فرعی تقسیم بندی کرده است: خون، جراحت، تزریق، موقعیتها ( از قبیل هواپیما، آسانسور، فضای بسته) حیوانات، محیط طبیعی( مثل ارتفاع، آب)این فوبیها غالبا با یکدیگر همایندی مرضی دارند. شیوع در طول زندگی برای این اختلال حدود 7 درصد در مردان و 16 درصد در زنان است

منبع ترس در بین فرهنگها متفاوت است. برای مثال در چین هراس از یخ کردن یا کاهش دمای بدن باعث میشود که فرد نگران آن باشد که در اثر کاهش حرارت بدن زندگی اش به خطر افتد. این ترس به نظر می رسد با فلسفه چینی یین مرتبط باشد. ( یین) اشاره به جنبه های سرد، طوفانی، و توانکاه زندگی دارد. یک نشانگان ژاپنی موسوم به تای جین-کیوفو-شو (ترس از دیگران) است.البته، این با هراس اجتماعی یکی نیست بلکه ترس از معذب کردن دیگران است. برای مثال سرخ شدن در برابر آنان، نگاه کردن به ناحیه تناسلی حاضران، و بالاخره ترس از شکلک در آوردن در حضور آنان. عقیده بر آن است که این نوع ترس از عناصر فرهنگ سنتی ژاپن ناشی میشود که مشوق اهمیت مفرط قایل شدن برای احساسات دیگران و در همان زمان نهی از ابراز صریح احساسات است. بنابراین، ظاهرا باورهایی که در یک فرهنگ شایع هستند می توانند افراد را به سمت و سویی بکشاند که از چیز خاصی بترسند

فوبی اجتماعی

فوبی اجتماعی  عبارت است از ترس غیر منطقی و پایداری که معمولا به خاطر دیگران به وجود می آید. این ترس می تواند شدیدا توانکاه باشد، به قسمتی که نرخ خودکشی در میان افراد مبتلا به این اختلال اساسا بالاتر از افردا مبتلا به سایر اختلالهای اضطرابی است. در واقع تازگیها پیشنهاد شده که اصطلاح اختلال اضطراب اجتماعی اصطلاح مناسب تری است چون که گستردگی مشکل و پیامدهای منفی آن برای مبتلایان به مراتب بیش از سایر فوبیهاست. فرد مبتلا به فوبی اجتماعی معمولا سعی میک ند از موقعیت خاصی که در آن ممکن است از سوی دیگران مورد ارزیابی قرار گیرد و نشانه هایی از اضطراب از خود بروز دهد یا با دستپاچگی رفتار کند اجتناب ورزد. اصولا صحبت کردن، خوردن، نوشیدن در جمع، استفاده از توالت عمومی، و هر نوع فعالیتی که باید در حضور دیگران صورت گیرد آنها را به شدت مضطرب می سازد و حتی میتواند باعث یک حمله وحشتزدگی تمام عیار شود. این افراد به خاطر حساسیت اجتماعی افراطی خویش که به مراتب شدیدتر از آن چیزی است که می توان آن را خجالت یا کمرویی نامید. غالبا در مشاغل یا حرفه ایی مشغول می شوند که پایینتر از قریحه یا هوش آنهاست. و این بهایی است که باید به خاطر مشکل هیجانی خویش خیلی سنگین بپردازند. بهتر آن است که در یک شغل کم درآمد باشیم تا آنکه با کسانی سر و کله بزنیم که در مشاغل پردرآمدتر سراغمان می آیند.

فوبی اجتماعی بسته به دامنه موقعیتهایی که ترس  و اجتناب را فرا می خوانند، می تواند اختصاصی یا فراگیر باشد. در نوع فراگیر، سن شروع اختلال پایین تر است با اختلالهای دیگر نظیر افسردگی و سو مصرف الکل و اختلالات شدید تر همایندی مرضی دارد. و تخریب شدیدتری به وجود می آورد. درصورتی که بیمار درمان موفقیت آمیزی نداشته باشد این اختلال معمولا  رو به وخامت گذاشته و مزمن میشود. فوبیهای اجتماعی نسبتا رایج وشیوع آنها در طول زندگی در حدود 11 درصد در مردان و 15 درصد در زنان گزارش شده است. فوبیهای اجتماعی با  اختلالات دیگری نظیر اضطراب فراگیر، فوبیهای خاص، اختلال وحشتزدگی، اختلال شخصیت دوری گزین و اختلال خلقی همایندی بالایی دارند. همانگونه که انتظار  میرود ، شروع آن معمولا در خلال نوجوانی یعنی زمانی که آگاهی اجتماعی و تعامل با دیگران در زندگی فرد اهمیت ویژه ای پیدا میکند.رخ میدهد. اما، همان گونه که بعدا اشاره خواهیم کرد این ترسها  گاهی در کودکان نیز یافت میشوند . فوبی اجتماعی هم مثل فوبی اختصاصی تا اندازه ای از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است. برای نمونه همانطور که اشاره کردیم در ژاپن ترس از تعرض به دیگران بسیار مهم است. درحالی که در ایالات متحده ترس از مورد ارزیابی منفی قرار گرفتن رایج تر است