دکتر ماندانا شعبان

درمان اتیسم

اکثر پژوهش ها نشان می دهند که رویکرد رفتاری تنها مدلی است که موثر بودن آن در کودکان مبتلا به اتیسم به گونه ای تجربی به اثبات رسیده است

برای شکل دادن رفتار در کودکان تکنیک پاسخهای خود به خودی کودکان اوتیستیک می تواند مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال یک صدای ساخت نایافته می تواند به وسیله پاداش و تقلید گفتار درمانگر به لغات قابل فهم،گسترش یابد. تکنیکهای تغییر رفتار زمانی موفقیت آمیزتر هستند که محیط قابل کنترل باشد،بسیاری از پژوهشها نیز نشان می دهند که بهترین نتایج از کاربرد چنین برنامه ای درمورد جنبه های خاصی از رفتار در آزمایشگاه با محیطهایی که به طور خاصی فراهم آمده است کسب می شود.در حالی که روشهای ویژه تغییر رفتار به عنوان رفتاردرمانی اثر برجسته ای در اصلاح گفتار و مهارت خودگردانی افراد اوتیستیک داشته و به نوبه خود باعث پیشرفت در سازگاری اجتماعی آنها گردیده اند و رفتار درمانگران نیز گزارش می دهند که می توان با استفاده از این شیوه ها پیشرفتهایی در کودکان اوتیستیک به وجود آورد، از مزایای دیگر این روش آن است که می توان آن را در کمترین زمان به صورتی شایسته به والدین، معلمان و دستیاران آموزش داد.

مطالعاتی که بر فرایندهای ادراکی کودکان اوتیستیک متمرکزند،مطرح می کنند که کودکان در الگوهای ادراکی یا نظم بخشی به آنچه تجربه می کنند دچار می شود،مشکل است. یک کودک اوتیستیک ظاهرا طالب همانندی در زندگی بوده . برای پاسخ به محرک بیرونی یک راه قالبی را انتخاب می کند ودر مورد فرایندهای درونی نیز راهی قالبی برای پاسخ برمی انگیزند. از نظر کودک اوتیستیک امنیت عبارت است از پیش بینی پذیر بودن محیط

فراهم ساختن خدمات اجتماعی و آموزشی و خانوادگی

اکثر کودکان مبتلا به اتیسم نیازمند مدارسی ویژه هستند. هرچند بهتر است که این کودکان ضمن زندگی در میان خانواده خود به مدارس ویژه روزانه فرستاده شوند . در صورتی که کودک به علت شدت اختلال خود نتواند در خانه بماند، علی رغم احتمال تشدید کناره گیری اجتماعی کودک در فضای این موسسات، مراقبتهای شبانه روزی ضروری است. تهیه امکانات آموزشی و مراقبت در موسسات، معمولا از طریق خدمات ویژه عقب مانده های ذهنی، بهتر تامین می شود . خانواده کودک مبتلا به اتیسم نیز برای مدارا با رفتار پریشان ساز و ناراحت کننده کودکان خود و کمک به آنها در جهت استفاده از استعدادهای باقی مانده شان احتیاج به کمک، حمایت و تشویق مداوم دارند. والدین باید بیاموزند چه پاسخهایی را از کودک بخواهند و چه پاسخ هایی را غیر قابل قبول بپندارند، چگونه آغازگر تعامل با کودک باشند تا مسیر مثبتی را طی کند، چگونه رفتارهای جدید را به کودک یاد بدهند ، چگونه رفتار صحیح را پاداش دهند، چه واکنشی در برابر نادرست از خود نشان دهند و کوتاه سخن آنکه چگونه تغییرات مثبت را در رفتار کودک خود حفظ کنند. با در نظر گرفتن این مهم به همراه در دسترس نبودن کادر حرفه ای مورد نیاز و فراهم ساختن موقعیتی که هرچه بیشتر منطبق با شرایط خانه است و با توجه به ضعف آشکار رویکردهای غیر رفتاری، بهتر است به جای درمان در جاهایی که کمتر جنبه طبیعی دارند، این فرایند در خانه سازمان داده شود. این گونه درمان و در نظر گرفتن والدین به عنوان درمانگر به نگرشهای رفتاری محدود نمی شود، ولی درمانگران رفتاری بیش از سایر چشم اندازها،کارورزی والدین را با عمل درآمیخته اند.

در افزایش انگیزش، درمانگران کودکان مبتلا را بر می انگیزند تا به وارسی اسباب بازیها و وسایل آموزشی بپردازد و هرگاه که کودک به چنین فعالیتهایی علاقه مند شد او را تشویق می کنند که وسایل را به سبکی مناسب به کار گیرند و موضوعات جدید را کشف کنند. درمانگران برای برانگیختن رشد شناختی کودک مبتلا به اتیسم ، مهارتهای ارتباطی و بیانی را به او آموزش می دهند و به او تقلید غیر کلامی، رنگها، شکلها و سایر موارد را یاد می دهند و سرانجام برای اصلاح کارکرد حرکتی- ادراکی کودک تمرینهایی برای اصلاح آگاهی بدنی کودک و تطابق حرکتی او به کار می گیرند تا مسایلی مانند نزدیکی، دوری، تطابق دست و چشم و تعادل آموخته شود

منبع:روانشناسی مرضی کودک(1388)،تالیف: دکتر فرح لطفی کاشانی،دکتر شهرام وزیری. نشر: ارسباران