دکتر ماندانا شعبان

اختلال شخصیت مرزی

افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی الگوی رفتاری را نشان میدهند که تکانشگری و بی ثباتی در روابط میان فردی ، خودانگاره، و خلق مشخص میشود. با ابن حال، اصطلاح شخصیت مرزی تاریخچه طولانی و گیج کننده ای داشته است. . افراد دارای شخصیت مرزی ، خود انگاره یا خودپنداره بسیار بی ثباتی دارند و روابط میان فردی آنها بسیار بی ثبات است. آنها معمولا سابقه روابط شدید اما پر آشوب دارند که معمولا آرمانی کردن مفرط دوستان یا معشوق ها را  شامل میشود ولی بعدا به سرخوردگی و ناامیدی می انجامد. با این حال، آنها برای اجتناب کردن از  رهاسازی واقعی یا خیالی سخت تلاش می کنند، شاید به این علت که ترس آنها از رها شدن بسیار شدید است . خلق یا عاطفه آنها بسیار بی ثبات است و با تغییرات  خلق شدید مشخص می شود . نشانه بی ثباتی عاطفی و خشم شدید دو ویژگی بسیار باثبات اختلال شخصیت مرزی هستند . بی ثباتی عاطفی شدید آنها همراه با سطح بالای تکانشگری، اغلب به رفتارهای خودویرانگری مانند خوش گذرانی های قمار بازی یا رانندگی بی باک  منجر می شود . اقدامات خودکشی، اغلب به طور وقیحانه ای فریبکارانه بخشی از تصویر بالینی است. با این حال، این گونه اقدامات همیشه فریبکارانه  نیستند. جرح خویشتن ( مانند رفتار بریدن مکرر) ویژگی دیگر شخصیت مرزی است . در برخی موارد رفتار صدمه زدن به خود با رهایی یافتن از اضطراب یا ملالت ارتباط دارد. پژوهش همچنین ثابت کرده است که شخصیت مرزی در 70 تا 80 درصد زنان به اختلال شخصیت مرزی با بی دردی ارتباط دارد.

علاوه بر نشانه های رفتاری عاطفی و تکانشی این افراد نشانه های شناختی هم دارند که دوره های نسبتا کوتاه و زودگذری را شامل می شود که در آناه به نظر میرسد با واقعیت ارتباطی ندارند و دستخوش هذیان ها یا نشانه های شبه روان پریشی مانند توهمات، افکار پارانوئید، یا نشانه های تجزیه ای شدید می شوند.

عوامل علیتی

پژوهش ها حاکیست که عوامل ژنتیکی در ایجاد اختلال شخصیت مرزی نقش مهمی دارند. این توارث پذیری تا اندازه ای حاصل این واقعیت است که صفات شخصیت تکانشگری و بی ثباتی عاطفی که در اختلال شخصیت مرزی بسیار برجسته هستند تا اندازه ای موروثی می باشند . به نقش عوامل علیتی روانی- اجتماعی در اختلال شخصیت مرزی نیز توجه نظری و پژوهشی زیادی شده است  تعدادی از تحقیقات معلوم کرده اند که افراد مبتلا به این اختلال معمولا از تعداد زیادی رویداد  ناگوار- حتی آسیب زا در کودکی خبر میدهند . این تجربیات بدرفتاری، غفلت، جدایی ، فقدان را شامل می شوند. در مجموع تقریبا 90 درصد بیماران مبتلا  به اختلال شخصیت مرزی از نوعی بدرفتاری یا غفلت کودکی خبر دادند اما به خاطر داشته باشید که اکثر کودکانی که بدرفتاری و غفلت اولیه را تجربه می کنند لزوما دچار اختلال های شخصیت جدی یا آسیب روانی نمی شوند. افرادی که از سطح بالای دو صفت شخصیت بهنجار برخوردارند. تکانشگری و بی ثباتی عاطفی ممکن است برای پرورش دادن اختلال شخصیت مرزی ، بیمار پذیری ارثی داشته باشند. اما فقط در صورت وجود عوامل خطر روان شناختی مانند آسیب، فقدان و نارسایی تربیت. بنابراین ملالت و اعمال تکانشی یکدیگر را تقویت می کنند

درمان اختلال شخصیت مرزی

درمان  معمولا به کار بردن سنجیده روش های درمانی روان شناختی و زیستی را در بر دارد که از داروها به عنوان ضمیمه ای برای درمان روان شناختی که ضروری انگاشته شده اند استفاده می شود .

درمان های روانی- اجتماعی سنتی برای اختلال شخصیت مرزی مدل هایی از درمان روان پویشی را که برای مشکلات خاص افراد مبتلا به این اختلال تنظیم شده اند شامل می شوند برای مثال کرنبرگ و همکاران نوعی درمان روان پویشی را ابداع کردند که از درمان روان پویشی معمولی خیلی رهنمودی تر است. هدف اصلی عبارت است از نیرومند کردن خود ضعیف این افراد، با تمرکز خاص روی مکانیزم دفاعی ابتدایی دونیمه کردن که به تفکر سیاه و سفید، همه یا هیچ ، همین طور به تغییرات سریع در واکنش های آنها به خودشان و دیگران( از جمله درمانگر) به عنوان همه خوب هستند یا همه بد هستند منجر می شود. یکی از هدف های اصلی این است که به آنها کمک شود تا بین این حالت های افراطی، سایه های خاکستری را ببینند و دیدگاه های مثبت و منفی در مورد خود و دیگران را در دیدگاه های ظریف تر ادغام کنند.

رفتار درمانی دیالکتیکی نوع منحصر به فرد درمان شناختی و رفتاری که اختصاصا برای این اختلال تنظیم شده است اکنون وسیعا مورد استفاده قرار می گیرد.  ناتوانی بیماران در تحمل کردن حالتهای نیرومند عاطفه منفی، کانون این اختلال است و یکی از هدف های اصلی ترغیب کردن بیماران به پذیرفتن این عاطفه منفی بدون پرداختن به رفتار خودویرانگر با رفتارهای ناسازگار دیگر است. بنابراین، او بر اساس سلسله مراتب روشنی از هدف ها، درمان مشکل مداری را به وجود آورده است: 1. کاهش دادن رفتار خودکشی گرا و رفتارهای دیگر صدمه زدن خود 2. کاهش دادن رفتارهایی که در درمان اختلال ایجاد می کنند مثل غیبت کردن از جلسات، دروغ گفتن و بستری شدن 3.  کاهش دادن رفتارهای گریزگرا که در سبک زندگی باثبات اختلال ایجاد می کنند مانند سومصرف مواد 4. افزایش دادن مهارتهای رفتاری به منظور تنظیم کردن هیجان ها، افزایش دادن مهارتهای میان فردی و بالا بردن تحمل ناراحتی 5. هدف های دیگری که بیمار انتخاب می کند. رفتاردرمانی دیالکتیکی عناصر فردی و گروهی را ترکیب می کند طوری که موقعیت گروه بیشتر روی آموزش دادن مهارتهای میان فردی، تنظیم کردن هیجان و تحمل استرس تمرکز دارد.